Krajobraz kapliczek przydrożnych, krzyży i figur

Kapliczka Chrystusa Bolesnego, przy ul. Jagiellońskiej 20, u stóp grodu. Datowana na XVIII/XIX w., ma zapewne starszą metrykę i wiąże się z kościołem grodowym (to tutaj znaleziono Pietę wojnicką). Murowana, z użyciem kamieni, które wymagają rozpoznania, prostokątna, zamknięta półkoliście, sklepiona, z dachem ceramicznym siodłowym. Wewnątrz ołtarzyk z obrazem Chrystusa Boleściwego z XVIII/XIX w.

Kapliczka Chrystusa Upadającego przy ul. Warszawskiej. Niekiedy próbuje się ją wiązać z cmentarzem; przy niej miała rozpoczynać się droga prowadząca od gościńca do cmentarza. Nic nie wskazuje na istnienie takiej drogi, natomiast kształt architektoniczny budowli oraz wykończenie (np. pilastry na frontonie) zdaje się wiązać w jeden cykl z plebanią, Domem Pańskim i szkołą z początkiem drugiej połowy XIX w.  Być może powstała ona w miejsce jakiejś poprzedniej; w każdym razie źródła wiążą ją z nazwiskiem proboszcza ks. Błażeja Gwiazdonia, niejasno określając jego rolę. Ostatnia restauracja w 2005 r.  Jest to niewielka budowla z cegły, sklepiona i zakończona półkoliście, dach dwuspadowy. Fronton ujęty w dwa małe pilastry, zakończone terakotowymi głowicami korynckimi, charakterystyczne dla wymienionych wyżej budowli i stąd chce się wskazać na Karola Polityńskiego, jako na jej budowniczego. Wewnątrz najbardziej interesująca jest na ołtarzyku Matki Boskiej Bolesnej rzeźba upadającego pod krzyżem Chrystusa, wykonana około 1932-1934 r. przez snycerza Andrzeja  Sachę z Ostrowa Wlkp. (odtworzył on nadpaloną starą rzeźbę).

Wojnicz, na Wolicach przy drodze,  krzyż  betonowy z kapliczką szafkową,  zbudowany w 1948 r. przez robotników Państwowego Przedsiębiorstwa Robót Komunikacyjnych, aby nie dopuścić do usunięcia  w ramach przebudowy gościńca krzyża z 1906 r., wzniesionego z fundacji Sperków,  w miejscu, gdzie od dawnego gościńca Krakowskiego odchodziła droga do Ratnaw, co wskazuje na metrykę poprzedników.

Wojnicz, ul. Krakowska 78, krzyż betonowy z kapliczką szafkową, zbudowany w 1948 r. przez robotników z Państwowego Przedsiębiorstwa Robót Komunikacyjnych, aby nie dopuścić do usunięcia  w ramach przebudowy gościńca drewnianego krzyża wzniesionego w miejscu, gdzie od dawnego gościńca Krakowskiego odchodziła droga do Ratnaw, co wskazuje na metrykę poprzedników (pierwszy znany pochodzi z 1755 r.).

Wojnicz, Zawale, krzyż drewniany, rzekomo wskazujący na dawny cmentarz choleryczny, raczej na rozstaje nieistniejącej dzisiaj drogi do Zakrzowa, wzniesiony w 1976 r. z fundacji Aleksandra Patra, w miejsce starszego.

Wojnicz, przy ul. Tarnowskiej 20, krzyż żelazny, wskazujący być może na rozstaje drogi do Zakrzowa, wzniesiony w 1977 r. z fundacji Mariana Skurasia w miejsce starszego, drewnianego,  wystawionego w 1890 r. przez Kazimierza Wajdowicza

Wojnicz, ul. Warszawska, krzyż drewniany upamiętniający dawny cmentarz, funkcjonujący tu w pierwszej połowie XIX w., wzniesiony staraniem Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Wojnickiej w 1993 r.

Wojnicz, ul. Jagiellońska, obok kościoła, krzyż drewniany, na sztucznie usypanym kopcu, promienna glorietta na ramionach krzyża i napis: ROK ODKUPIENIA 1933, wzniesiony w 1933 r.

Wojnicz, krzyż drewniany przy kolegiacie, misyjny, zmieniany lub odnawiany w miarę dokonywania tych czynności duszpasterskich, ostatni z 1949 r.

Wojnicz, ul. Kąpielowa, wznosi się krzyż pod lipami w żelaznym ogrodzeniu. Pierwsza o nim wzmianka zdaje się pochodzić z 1619 r., kiedy to Dorota Wojnicka testamentem przeznaczyła 5 złp. na jego budowę, a z pewnością istniał także w XVIII w. W 1811 r. zapisano, że jest tu pagórek z krzyżem i „altaną z lip”. Długo istniała tradycja, że w dzień św. Marka udawała się tutaj procesja i święcono role.

Wojnicz, ul. Św. Kingi, krzyż drewniany, fundowany przez Wawrzyńca i Marię Opiołów w 1896-1918 r.

Wojnicz, Podlesie, krzyż drewniany, wzniesiony w 1969 r. z fundacji Boberów, w miejsce starszego, z żelaznym ogrodzeniem.

Wojnicz, ul. Słoneczna, krzyż drewniany w miejscu, dokąd w 1934 r. sięgnęła woda powodzi Dunajca.

Wojnicz, przy drodze do Rudki-Przemyśla krzyż drewniany, wzniesiony w miejsce dwóch poprzednich (jeden z 1890 r.)  z fundacji Edwarda Gryla z 1927 r.

Przy drodze z Wojnicza do Ispu, krzyż drewniany z 1938 r. .

Wojnicz, Rynek. Ratusz wojnicki spłonął w 1831 r. i z tej racji w 1843 r. z udziałem wojska zbudowano na rynku figurę św. Floriana. Na cokole uskokowym  fundatorzy umieścili krucyfiks z jednej strony, a z drugiej pojawiła się po raz pierwszy nowa ekspozycja herbu miasta: w owalu postać św. Wawrzyńca z atrybutami jego męczeństwa, została umieszczona na piersiach orła huzarskiego. Pod wpływem galicyjskich tendencji niepodległościowych orzeł uzyska niedługo kształty właściwe dla Orła Białego, herbu Polski  (i tak przetrwa aż do utraty praw miejskich w 1935 r.). Figura zaś św. Floriana posadowiona centralnie w stosunku do jednej połowy rynku, stanie się miejscem różnych manifestacji patriotycznych i politycznych. Jest przedmiotem troski straży pożarnej, która już ją trzykrotnie odnawiała, w 1909,  1952 i 1972 r. Ogrodzona czterema granitowymi pachołkami, podtrzymującymi efektowne łańcuchy. Wokół ekspozycja zabytkowego bruku rynku wojnickiego od XVI w.

Wojnicz, Rynek 28, figura św. Jana Nepomucena we wnęce przy wejściu do szkoły, z terakoty. Wnęka zamknięta dwoma pilastrami z terakotowymi głowicami korynckimi (użyte także na plebanii).  Szkołę zbudowano w 1870 r. a więc zapewne i figurę świętego. Odkąd ks. Marcin Zaczek katecheta wojnicki w latach 1898 – 1904 zaczął wiązać ze szkołą patronat św. Jana Kantego, figura ta była odczytywana jako postać tego świętego, mimo że atrybuty wskazują wyraźnie na Jana Nepomucena, a  on jest także patronem tajemnicy handlowej, obowiązującej sprzedających i kupujących towary na rynku i stąd jego figury często wznoszono właśnie na rynkach, lub w ich pobliżu. W Wojniczu centralne miejsce zajął już św. Florian, stąd św. Jana Nepomucena umieszczono w równie ważnym miejscu, bo przy szkole. Staraniem Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Wojnickiej figura została odnowiona w 2003 r.

Wojnicz, ul. Tarnowska, na cmentarzu kościoła św. Leonarda. W 1996 r. przeniesiono z dawnego wału miejskiego przy ul. Tarnowskiej pod kościół figurę Matki Boskiej Wniebowziętej na dwustopniowym postumencie, z płaskorzeźbioną grupą apostołów, którą w 1889 r.  z fundacji Józefa i Elżbiety Bialikiewiczów wykonał Jan Adeodat (Teodor) Martyński z Borzęcina. Zachowała się na cokole z tyłu trudno czytelna inskrypcja. Równocześnie z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Wojnickiej wykonano niezbędne zabiegi konserwatorskie.

Wojnicz, ul. Tarnowska 34, figura Niepokalanie Poczętej Marii Panny, piaskowiec z elementami sztucznego kamienmia, na ozdobnym cokole płaskorzeźba Ukoronowanie NMP, z fundacji Kazimierza Wajdowicza pod koniec XIX w., odnowiona staraniem Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Wojnickiej w 1998 r. Nie tak dawno tutaj przychodziły procesje na dni krzyżowe.

Wojnicz, ul. Wolicka, figura Niepokalanie Poczętej  Marii Panny, uskokowa  podstawa cokołu granitowa, kolumna bogato zdobiona motywami aniołków, rozet i festonów oraz figura piaskowiec, fundacji Jana i Anny Skurasiów z 1897 r., wykonał S. Szablowski. Otoczona żelaznym ogrodzeniem.

Wojnicz, przy drodze do Rudki-Przemyśla, figura Niepokalanie Poczętej Marii Panny, piaskowiec, na czworobocznym postumencie, z fundacji Marii Kuncowej, wykonał być może Adeodatus Jan Martyński z Borzęcina w 1858 r., jak się zdaje związana z ogłoszeniem dogmatu o niepokalanym poczęciu.

Wojnicz, na Piaskach, przy dawnym gościńcu krakowskim, na rozstaju drogi do Biadolin, jeszcze pod koniec XIX w. wznosiła się figura Bożej Męki (Chrystusa Frasobliwego). Właściciele posesji Sachowie i Machowscy zabezpieczyli na swój sposób rzeźbę, a w końcu oddali ją na plebanię, aby w przyszłości mogła znaleźć miejsce w murze kościelnym. Tak się nie stało i Chrystus został z plebanii wyrzucony na śmietnik. Tam odnalazł go ks Jan Królikiewicz i przekazał do izby pamiątek, gdzie staraniem Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Wojnickiej  został zakonserwowany w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w 1997 r. Na Piaskach pozostała ruina zbudowanego z cegły cokołu, wokół którego narasta bajanie ludowej legendy o mającym się zapaść mieście lub klasztorze, co skłoniło Towarzystwo do przeprowadzenia efektownych badań archeologicznych z nader miernymi wynikami. Historia figury pokazuje, jak tragiczne mogą być losy źle rozpoznanych zabytków i winna stać się ostrzeżeniem.