nazwa wsi topograficzna od za krzem, za krzakiem, za krzewem, notowana od 1408 r.
Zakrzów, -rzowa, zakrzowski
Właścicielami wsi w XV i XVI w. byli Zakrzowscy, a następnie Dęmbiccy. W 1408 r. był to Grzegorz z Zakrzowa, w 1423 r. Piotr z Zakrzowa miał spór o granice z Wojniczem, w 1432 r. był to Mikołaj Zakrzowski. W 1448 r. Piotr z Zakrzowa wiódł spór o granice z Wojniczem i występuje także w 1451 r. W 1470 dziedzicem był Stanisław Zakrzowski, podobnie jak w 1480 r., 1489 r. i 1512 r. (obok niego występuje zawsze Grzegorz Zakrzowski). W 1521 r. i 1525 r. dziedzicem jest Jakub Zakrzowski, ale w 1533 r. dziedzicem jest już Stanisław Wróblewski. W 1531 r. Piotr Tomicki biskup krakowski ustalił z Wawrzyńcem Wojakowskim granice między Zakrzowem a lasem radłowskim. W 1536 r. wieś należała do Stanisława Wojakowskiego i Stanisława Zakrzowskiego i liczyła 7 kmieci, 4 zagrodników, 2 sadzawki, jezioro, dwa dwory i 2 folwarki. W 1567 r. doszło do procesu o dziesięciny dla kościoła wojnickiego W 1581 r. wieś liczyła 12 kmieci na 4 łanach, 7 zagrodników z rolą, 2 chałupników, 3 komorników z bydłem i 9 komorników bez bydła, 3 chałupników i 1 ubogi. W 1610 dziedzicem jest Marcin Dęmbicki, a w 1621 r. dziedzicami już są Joachim i Marcin Dęmbiccy, w 1654 r. Mikołaj Dęmbicki, w 1678 r. Jan Wawrzyniec Dębicki, zaś w 1688 r. i 1712 r. Stefan Dęmbicki, a w 1734, 1738, 1748 i 1749 r. Stanisław Dęmbicki, który wiedzie z Wojniczem spór o wodę płynącą z Dunajca do jego stawów. Ten sam jest dziedzicem w 1762 r. i w tymże roku dochodzi do procesu o dziesięciny dla kościoła wojnickiego. W 1787 r. właścicielem był hrabia Ludwik Dęmbicki (†1811) a wieś liczyła 24 domy, 327 morgów gruntu (w tym 240 morgów dworskich i 87 poddanych).Ten sam występuje w 1800 r. W 1808 r. wieś (zapewne razem z Dębiną Zakrzowską) liczyła 389 mieszkańców, 62 domy z 88 izbami. Po Ludwiku Dęmbickim wieś objęła wdowa po nim Kunegunda 1° voto Gordonowa, 2° voto Dęmbicka, która zmarła w 1822 r. Po niej Zakrzowem rządził Karol Dęmbicki, który zmarł w 1843 r. a wieś kupił Władysław Dąmbski z Zamościa. Stąd wdowa po nim, Joanna z Jordanów Dąmbska (†1888) przebywała tu i rządziła włością. W 1899 r. do 1905 r. właścicielem był Kazimierz Wajdowicz. W latach 1903-1905 właścicielem był Henryk Dolański, który dokonał swoistej parcelacji wsi, sprzedając jej grunta w 1903 r. głównie Aronowi Zafirowi (Szafirowi) i Józefowi Śpiewakowi. W 1918 r. wieś wraz z Dębiną Zakrzowską liczyła 490 mieszkańców. Ostatnimi właścicielami dworu byli Zagajowie.
Wieś posiada energię elektryczną telefony, wodociągi i gaz.
We wsi działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej (tel. 14-679-08-45), założona w 1926 r. przez Juliana Michałka. Pierwszą remizę zbudowano w 1928 r., kolejną w 1961, dom strażaka w 1984, gdzie przechowuje się tablicę pamiątkową poświęcenia w 1929 r. sikawki, przedstawiającą stylizowanego orła z herbu państwa i napisem na skraju tarczy TARCZA PAMIĄTKOWA │Z POŚWIĘCENIA SIKAWKI OCHOTNICZEJ STRAŻY POŻARNEJ 29 IX 1929. Dysponuje dwoma samochodami bojowymi. Zobacz więcej – Stowarzyszenia.
We wsi znajdują się następujące budowle sakralne:
-
Krzyż z wizerunkiem Ukrzyżowanego, z piaskowca, wzniesiony w 1890 r., wedle tradycji ma być wyrazem wdzięczności za uniknięcia śmierci przez miejscowych dziedziców Dęmbickich podczas rabacji w 1846 r., raczej z fundacji zmarłej w 1888 r. Joanny Dąmbskiej, wdowy po Władysławie Dąmbskim, odnowiony w 1996 r. staraniem miejscowej rady sołeckiej.
-
Krzyż betonowy, wzniesiony po 1945 r. w miejsce starszego z 1923 r., wystawionego prez Józefa Krzosa.
-
Figura Najśw. Marii Panny gipsowa w kapliczce na słupie betonowym, wzniesiona z fundacji Jana Plichty w 1946 r.
-
Figura Najśw. Marii Panny z Dzieciątkiem, na cokole czterograniastym, w polu zwanym Usteria, co wskazuje, że była tu droga, zapewne z Łukanowic ku przeprawie w Sierochowicach i zapewne karczma (austeria). Fundatorem figury jest dróżnik Adam Bretner, który wzniósł ją w 1852 r. ku pamięci swej żony.
Na terenie wsi znajduje się cmentarz wojenny z 1915 r. nr 284, zaprojektowany przez porucznika Roberta Motka i składa się z grobów 34 żołnierzy. Inskrypcja brzmi: IM TOD │ IST FRIEDE (W śmierci │ jest pokój).
Na pastwisku rośnie klon uznany za zabytkowy pomnik przyrody.
Liczba mieszkańców: 452
Powierzchnia: 294,45 ha
SOŁTYS: Szczupak Józef
RADA SOŁECKA:
Bachara Marek
Solak Wiesław
Szczupak Stanisław
Zaprzałka Maciej
